Wat hebben Mark Gonzales, Beyoncé en cultureel trauma met elkaar te maken?
Voor mij dat deze combinatie gezorgd heeft voor een Storytelling “aha” momentje.
Mark Gonzales
In mijn zoektocht naar sleutels in Storytelling, de “source code to humanity”, stuitte ik op de Ted-talk van Mark Gonzales. Een Mexicaan die vanuit zijn ervaringen (als Mexicaan opgroeiend in Alaska, als zoon van een moeder die zelfmoord pleegde) een indrukwekkend verhaal vertelt. Over culturele identiteit, het belang van mooie oorsprong verhalen, cultureel trauma en het kunnen vormgeven van je toekomst.
Eerder schreef ik over het gebrek aan en belang van dialoog in Nederland, met daarbij het verhaal van de Amerikaanse Verna Myers. Die opriep om – in haar geval in Amerika – de dialoog aan te gaan met hen die je niet kent. Met “bekend maakt bemind” in het achterhoofd.
Mark Gonzales voegt hier nog een dimensie aan toe. Wetend dat verhalen de motor van onze identiteit zijn, vraagt hij zich af wat het effect is van schadelijke verhalen. Hij weet helder aan te geven dat er een verband is tussen het collectief verliezen van mooie oorsprongverhalen en het welbevinden van de opvolgende generaties. En ook de rol van verhalen voor het doorbreken van de gevolgen van het trauma dat het gevolg is van het verliezen van oorsprongverhalen.
“If our society is ill, then we are the remedy”, sluit hij af. Met een verwijzing naar de verhalen die we zelf kunnen vertellen.
Groeien en bloeien door gebruik te maken van verhalen. Mooi perspectief.
Beyoncé
En toen was daar deze week in ene Beyoncé, die in het kader van “taking back the black narrative” in een spraakmakende clip een verhaal neerzette over haar wortels én over de rol die vrouwen en kinderen kunnen (moeten?) spelen om een nieuwe toekomst te creëren. Aan het eind van de clip laat Beyoncé met haar eigen lichaam een politie auto zinken. Waarop een nieuwe toekomst kan ontstaan.
En dat is nu het punt waarop voor mij het “aha” momentje ontstond. Waar Mark Gonzales spreekt over cultureel trauma en de noodzaak nieuwe verhalen te maken om generatie overschrijdende wonden te helen, heeft Beyonce de handschoen echt opgepakt. Ze vertelt haar verhaal, geeft het gewicht en trots, geeft een aanzet om te komen tot het helen van de wonden.
Het is geen toeval dat deze clip uit kwam tijdens de Black History Month.
Nederland
Wat bij mij dan kriebelt: hoe zit het hier in Nederland? Wat zijn hier de mooie oorsprongsverhalen, maar ook de beschadigde oorsprongsverhalen? Wat merken we daar van in Nederland? Wat zijn mooie nieuwe oorsprongsverhalen? Kunnen antwoorden op deze vragen ons ook helpen in de tijd waar we nu in zitten?
Misschien heeft de discussie laatst van Nadia Ezzeroili in de Volkskrant en de reactie van Halil I. Karaaslan op de opiniesite Joop van de VARA ook wel te maken met de oorsprongsverhalen en de relatie met het kunnen vormgeven van je eigen toekomst. En is het de moeite waard om dit eens te onderzoeken.
Ik zoek verder naar de sleutels.
De Ted-talk van Mark Gonzales
De clip Formation van Beyoncé